เปิดประวัติ วัดภาคเหนือ

เปิดประวัติ วัดภาคเหนือ เชียงใหม่ถือเป็นจังหวัดที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ถือเป็นจังหวัดที่มีวัดวาอารามมากมาย ทั้งวัดที่พระภิกษุยังอยู่และวัดร้าง ในบรรดาวัดหลายร้อยแห่ง มีวัดบางแห่งที่คุณควรไปเยี่ยมชมเมื่อมาเยือนเชียงใหม่ครั้งแรก หนึ่งในนั้นคือวัดที่สำคัญมากซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปที่สำคัญที่สุดองค์หนึ่งของชาวล้านนา “วัดพระสิงห์”นั่นเอง

วัดพระสิงห์เดิมเรียกว่าวัดพระสิงห์ “วัดลีเชียงพระ” เนื่องจากตั้งอยู่ใกล้ตลาดใจกลางเมือง คำว่า ลี มาจากภาษาล้านนา แปลว่า ตลาด สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1345 โดยพญาพยูน และเป็นที่ประทับของพระมหาอัศจรรย์ กายจุฬาเถระซึ่งได้ขออนุญาตจากเมืองหริภุญไชย (คำนี้สะกดถูก ฉันใช้ตัวสะกดแบบเก่า) ซึ่งครั้งนั้นถือว่าเป็นศูนย์กลางของพระพุทธศาสนาในภาคเหนือ

ส่งผลให้ศูนย์กลางพระพุทธศาสนาถูกย้ายมาอยู่ที่เชียงใหม่ ชื่อ “วัดพระสิงห์” เกิดขึ้นเมื่อพญาแสนนำเมืองพระพุทธสิหิงค์มาสักการะที่วัดแห่งนี้ เนื่องจากชาวเหนือชอบเรียกพระพุทธสิหิงค์ว่า “พระสิงห์” ต่อมาจึงนำคำนี้ไปใช้กับพระพุทธรูปในศิลปะล้านนาด้วย คือ พุทธสิงห์ 1 สิงห์ 2 แต่ด้วยพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์องค์นี้ในวัดแห่งนี้จึงเก็บรักษาไว้ ณ ที่แห่งนี้ จึงทำให้ วัดที่มีความสำคัญต่อจังหวัดเชียงใหม่ทุกยุคสมัยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

เปิดประวัติ วัดภาคเหนือ ที่ควรรู้

เปิดประวัติ วัดภาคเหนือ สิ่งแรกที่เราจะเห็นเมื่อเดินผ่านประตูวัดคือวิหารหลวง อาคารปัจจุบันหลังนี้เป็นผลงานของครูบาเจ้าศรีวิชัย เมื่อปี พ.ศ. 2467 และมาแทนที่อาคารเตตระมุขเดิม อาคารหลังนี้ถือเป็นอีกอาคารหนึ่งที่นำเสนอการผสมผสานระหว่างศิลปะรัตนโกสินทร์และศิลปะล้านนา หน้าจั่วมองเห็นได้ชัดเจน เพราะตกแต่งด้วยรูปพระนารายณ์ทรงครุฑล้อมรอบด้วยลวดลายพืชที่ไม่พบในศิลปะล้านนา พร้อมทั้งนำรูปเสือซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของปีเกิดของครูบาศรีวิชัยมาด้วย ซึ่งปีนี้เป็นปีเสือด้วย

วัดพระสิงห์ เชียงใหม่ วัดพระสิงห์ เชียงใหม่ภายในอุโบสถมีรูปปั้นพระศรีสรรเพชญ์ (ไม่มีความเกี่ยวข้อง) (กับวัดพระศรีสรรเพชญ์) พระปูนปั้นขนาดใหญ่ เชื่อกันว่าเป็นพระประธานเดิมของวัดหลวงโบราณก่อนจะสร้างขึ้นใหม่ในสมัยครูบาเจ้าศรีวิชัย ถัดจากพระศรีสรรเพชญ์มีพระพุทธรูปองค์เล็กๆ มากมาย ทั้งยืนและนั่งภายในอาสนวิหารหลวงยังมีภาพถ่ายเก่าๆ อยู่ สิ่งที่น่าสนใจอีกมากมาย ทั้งภาพถ่ายโบราณของวัดรวมทั้งภาพสมัยรัชกาลที่ 9 ได้มาเยี่ยมชมวัดแห่งนี้

วัดพระสิงห์ เชียงใหม่ด้านหลังอุโบสถหลักคืออุโบสถของวัด มองเห็นได้จากกำแพงเมืองโดยรอบ แต่เสมาวัดพระสิงห์ต้องเรียกว่า “หลักเสมา” ไม่ใช่ “เสมาบาย” เพราะลักษณะเสมานี้มีลักษณะคล้ายเสาที่ปักอยู่ในดิน ไม่ใช่เสมาชีทที่เราคุ้นเคย แต่นั่นไม่ใช่สิ่งที่น่าสนใจที่สุดเกี่ยวกับอาคารหลังนี้ เพราะสิ่งที่เจ๋งที่สุดของอาคารหลังนี้คือเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป ปกติแล้วพระพุทธรูปจะอยู่ปลายวัดหรืออุโบสถใช่ไหมคะ? แต่มันไม่ใช่ที่นี่ เพราะพระประธานอยู่ภายในคูน้ำหลวงกลางอาคาร ทำให้สามารถบูชาพระพุทธรูปได้จากทั้งสองด้าน สำหรับสาเหตุนี้ขณะนี้ยังไม่มีข้อสรุปแต่อย่างใด

ด้านหลังอุโบสถหลักคืออุโบสถของวัด สังเกตได้จากเชิงเทินโดยรอบ แต่เสมาวัดพระสิงห์ต้องเรียกว่า “หลักเสมา” ไม่ใช่ “เสมาบาย” เพราะลักษณะเสมานี้มีลักษณะคล้ายเสาที่ปักอยู่ในดิน ไม่ใช่เสมาชีทที่เราคุ้นเคย แต่นั่นไม่ใช่สิ่งที่น่าสนใจที่สุดเกี่ยวกับอาคารหลังนี้ เพราะสิ่งที่เจ๋งที่สุดของอาคารหลังนี้คือเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป โดยปกติแล้วพระพุทธรูปจะอยู่ปลายวัดหรืออุโบสถใช่ไหม? แต่มันไม่ใช่ที่นี่ เพราะพระประธานอยู่ภายในคูพระเจ้าตรงกลางอาคาร ทำให้สามารถสักการะพระพุทธรูปได้ทั้งสองด้าน สำหรับสาเหตุนี้ขณะนี้ยังไม่มีข้อสรุปใดๆ ทั้งสิ้น

วัดพระสิงห์ เชียงใหม่ วัดพระสิงห์ เชียงใหม่
ตรงข้ามอุโบสถคือวิหารลายคำ ซึ่งเป็นวัดที่แม้จะมีประวัติศาสตร์สร้างมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2061 แต่อาคารที่คุณเห็นในปัจจุบันเป็นวัดพุทธศตวรรษที่ 25 ถือเป็นวัดล้านนาที่แท้จริง เหลือเพียงไม่กี่ตัวอย่างในวันนี้และยังคงอยู่ในสภาพดีมาก ซากอื่นๆ ได้แก่ วัดต้นเกว๋น จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งชื่อ “วันลายคำ” มาจากสิ่งที่คุณหาได้ ฉันเห็นวิหารด้านใน

วัดพระสิงห์ เชียงใหม่เมื่อเข้าไปในวัดลายคำ สิ่งแรกที่ผมคิดว่าคุณจะเห็นในอิริยาบถต่างๆ ก็คือเสาที่เรียงกันเป็นแถวซึ่งบังคับสายตาให้เพ่งมองตรงไปที่พระสิหิ่งพุทธเจ้า พระพุทธรูปองค์สำคัญที่สุดมีรูปสลักคำลงสี หรือลวดลายสีทองบนพื้นหลังสีแดงซึ่งถือว่าสวยงามที่สุดในล้านนา ลวดลายของวัดพระสิงห์ ได้แก่ รูปกู่พระเจ้า มังกรจีน หงส์ และลายเมฆจีน ซึ่งเป็นลวดลายมงคลของจีนและยังเป็นสิ่งที่เพิ่มความศักดิ์สิทธิ์อีกด้วย ความศักดิ์สิทธิ์และเป็นสื่อศักดิ์สิทธิ์แห่งสวรรค์ด้วย

เปิดประวัติ วัดภาคเหนือ สำหรับพระพุทธสิหิงค์เป็นพระพุทธรูปที่มีตำนานว่าสร้างขึ้นในลังกาตั้งแต่ พ.ศ. 700 แต่จากรูปแบบของพระพุทธรูปองค์นี้จะพบเป็นว่าพระพุทธสิหิงค์เป็นพระพุทธรูปแบบล้านนาสิงห์ 1 ที่สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 20 โดยชื่อพระพุทธสิหิงค์หรือพระสิงห์นี้ ฝ่ายหนึ่งอธิบายว่าหมายถึงลักษณะท่าทางองอาจดุจราชสีห์ แต่อีกฝ่ายหนึ่งว่าน่าจะสัมพันธ์กับคำในภาษามอญว่า ‘สฮิง–สเฮย’ ซึ่งแปลว่า อันเป็นที่น่าอภิรมย์ใจ ซึ่งสอดคล้องกับตำนานของพระปฏิมาที่เล่าว่า เมื่อได้เห็นพระพุทธรูปองค์จะรู้สึกอภิรมย์ใจหรือยินดีประดุจได้เห็นพระพุทธเจ้า

ด้วยความสำคัญนี้ ทำให้เกิดการจำลองพระพุทธสิหิงค์ขึ้นมากมายในดินแดนล้านนา ไม่เพียงเท่านั้น ต่อมาเมื่อเกิดศึกยวนพ่ายระหว่างอยุธยาและล้านนา คตินี้ก็เดินทางข้ามจากเชียงใหม่ลงสู่อยุธยา ทำให้เกิดการสร้างพระพุทธสิหิงค์ขึ้นในศิลปะอยุธยาด้วย โดยองค์ที่เราน่าจะคุ้นเคยกันมากที่สุดก็คงจะเป็นองค์ที่ปัจจุบันอยู่ที่หอพระพุทธสิหิงค์ จังหวัดนครศรีธรรมราช

มีเกร็ดอีกสักเรื่องสองเรื่องเกี่ยวกับพระพุทธสิหิงค์จะขอเล่าให้ฟังสักหน่อยก่อนเราจะไปต่อกันครับข้อแรก พระพุทธรูปองค์นี้แต่เดิมเชื่อกันว่าประดิษฐานอยู่ภายในกู่มณฑปท้ายวิหาร (ถ้ามองจากด้านนอกจะเห็นว่า จะมีกู่ปราสาทสีขาวต่ออยู่บริเวณท้ายวิหารลายคำครับ) แต่ปัจจุบันได้อัญเชิญมาประดิษฐานภายในวิหารลายคำแล้วครับ

ข้อสอง พระเศียรของพระพุทธรูปองค์นี้ที่เห็นในปัจจุบันเป็นพระเศียรใหม่ที่สร้างขึ้นแทนพระเศียรเดิมที่ถูกลักลอบตัดเมื่อ พ.ศ. 2464 ดังนั้น ถ้าอยากจะเห็นพระพุทธรูปที่ใกล้เคียงกับพระพุทธสิหิงค์องค์ดั้งเดิมที่สุด ขอเชิญที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงใหม่ เลยครับ ที่นี่เก็บรักษาพระพุทธรูปที่เคยประดิษฐานอยู่ร่วมกับพระพุทธสิหิงค์และมีอายุอยู่ในสมัยเดียวกันครับ

บทความแนะนำ